Groeit vingerafdruk terug?
Even onvoorzichtig met het keukenmes en oeps: daar gaat een stukje vingertop. Als het bloeden gestopt is en de eerste schrik verwerkt, komen de vragen. Zal deze wond ooit nog genezen? En komt dan eigenlijk dezelfde vingerafdruk terug?
In Hollywoodfilms als Men in Black en Se7en proberen de hoofdrolspelers met behulp van apparaten en messen hun vingerafdrukken permanent te verwijderen. Zo kan de politie op basis daarvan hun identiteit niet meer achterhalen, is de gedachte.
Uniek
Om te beoordelen of dit realistisch is, is het goed wat meer te weten over papillairlijnen, zoals de fijne ribbels op de vingertoppen en onder de tenen in vaktermen heten. De lijntjes ontstaan bij embryo’s rond de zeventiende week van de ontwikkeling. Daaraan voorafgaand hebben ze een soort kussentjes op handen en voeten, die inkrimpen en een geribbeld patroon achterlaten. Onder elke papillairlijn ligt dan een huidplooi met daarin een rij kliertjes. Deze huidpapillen steken van de hele diepe huidlaag – de dermis – in de huidlaag erboven: de epidermis. Zo bepalen ze de uiteindelijke vingerafdruk. Het patroon is deels erfelijk: de bogen, lussen en kringen van familieleden lijken wel wat op elkaar. Maar ook de omstandigheden tijdens de zwangerschap hebben invloed op de verdeling van de kliertjes. Uiteindelijk wordt elke vingerafdruk zo uniek.
Teruggroeien?
Door deze diepgelegen oorsprong kunnen criminelen zich beter de moeite besparen om te proberen hun vingerafdrukken permanent te verwijderen, stelt Jeroen Warnaar van het Nederlands Forensisch Instituut. ‘De lijnen in vingertoppen groeien gewoon terug, en ook met hetzelfde patroon. Alleen als de onderste laag van de huid beschadigd raakt kunnen de lijnen onvolledig terugkomen, of helemaal verdwijnen.’ Om tot een dergelijke beschadiging te komen moet echter heel wat huid verdwijnen, vult hij aan: ‘Dan zit je op het niveau van derdegraads brandwonden. Weinig criminelen zijn bereid zichzelf dat aan te doen.’
Identificatie op basis van achtergelaten vingerafdrukken is in de praktijk eenvoudig te voorkomen door handschoenen aan te trekken, merkt Warnaar op – mits criminelen eraan denken. ‘Bovendien is een vingerafdruk met een verstoord lijnenpatroon misschien nog wel makkelijker te identificeren.’ Het idee doet het lekker in fictie, concludeert Warnaar, maar hij heeft nog geen verwijderde vingertoppen in een zaak gezien.
Grip
Mensen die zich toch de pijn en gevaren van het vernietigen van hun vingerafdrukken willen aandoen, verliezen daarmee meer dan alleen een deel van hun identiteit. Zo helpen de lijntjes meer grip te krijgen op gladde voorwerpen. Ook helpen ze beter te voelen, blijkt uit experimenten met namaakvingers met en zonder ribbels erop. Franse onderzoekers lieten deze vingers verschillende oppervlakten bevoelen. Ze concluderen dat gladde vingers veel minder goed fijne texturen kunnen waarnemen dan vingers met kunstmatige papillairlijnen. De ribbels versterken de trillinkjes die optreden in een tastende huid, waardoor zenuwen de voelsignalen beter oppikken.
Bron: Dit is een lichte bewerking van het artikel dat 31 januari verscheen in Bionieuws, het vakblad voor biologen
door Jeroen Scharroo