Wetenschap: Jong krijgt zangles in ei

Foto: ornaatelfje, benjamint444

Dezelfde roep
In 2012 ontdekten de onderzoekers dat het ornaatelfje (Malurus cyaneus) haar jongen in het ei al geluiden aanleert. Het eigenlijke doel was het opnemen van alarmroepen van de vogel, in verband met een predatieonderzoek. Bij toeval ontdekten ze dat de moeder tegen haar eieren roept en dat de jongen na uitkomen van het ei dezelfde roep kunnen nadoen.

Geluidsopnamen
Om te achterhalen of dit gedrag ook bij andere soorten voorkomt en om meer te weten te komen over de ecologische context, onderzochten ze het broedgedrag van het verwante Roodrugelfje (Malurus melanocephalus). Gedurende vier broedseizoenen, maakten ze geluidsopnamen in 69 nesten. Ook testten ze de respons van oudervogels op het afspelen van bedelgeluiden van jongen. 

Alle onderzochte vrouwtjes bleken tegen hun eieren te roepen, en daarmee door te gaan tot vijf à zes dagen na het uitkomen van de eieren. Dit resulteerde in een sterk gelijkende roep bij ouders en jongen. Ook zagen de onderzoekers dat de moeder bij het voeden van de jongen meer moeite deed voor jongen waarvan de roep het meest op die van haar leek. 

Koekoek
Een belangrijk voordeel van een identiek geluid is waarschijnlijk dat de ouders beter onderscheid kunnen maken tussen eigen jongen en die van de koekoek, die zijn eieren nog wel eens bij het elfje in het nest legt. Waarschijnlijk heeft de gelijkenis in roep ook andere voordelen. Zo geeft het mogelijk informatie aan de ouders over welke jongen het sterkst zijn en het beste leervermogen hebben, schrijven de onderzoekers.

De eerste auteur onderzoekt inmiddels of misschien veel meer vrouwtjesvogels naar hun eieren roepen en wat de voordelen daarvan zijn.

Extra achtergrondinformatie:
- Filmpje van het roodrugelfje
- Schooltv over het leggen en uitbroeden van eieren 
- Willem Wever’s antwoord op ‘Waarom fluiten vogels?’
- Tips, activiteiten en achtergronden voor leraren

door
Koen Moons