Hoe werkt een epidemie?

Lesidee groep 5 t/m 8
Hoe werkt een epidemie?

Op dit moment doen we het allemaal: we houden afstand van elkaar, gaan zo min mogelijk bij elkaar op bezoek en blijven zo veel mogelijk thuis. Maar waarom eigenlijk? We willen ervoor zorgen dat zo min mogelijk mensen besmet raken met het coronavirus en dat het virus zich minder snel kan verspreiden. Zo worden er minder mensen ziek en kan de ziekteverwekker uiteindelijk (langzaam) verdwijnen.

 

Veel micro-organismen, bacteriën en virussen hebben een gastheer nodig om te overleven. Dit kunnen zowel planten, dieren als mensen zijn. Een gastheer is eigenlijk een soort “huis” voor zo’n micro-organisme: in de gastheer kan een micro-organisme leven en zich vermenigvuldigen. Sommige micro-organismen zorgen ervoor dat de gastheer ziek wordt. Deze noemen we dan ook ziekteverwekkers. Ziekteverwekkers kunnen overgedragen worden aan andere gastheren, bijvoorbeeld via druppeltjes die vrijkomen als je hoest of niest. Als je ziek wordt door zo’n ziekteverwekker, heb je een infectieziekte. Vaak word je later niet nog een keer ziek door dezelfde ziekteverwekker, omdat je immuun bent geworden. Je hebt dan antistoffen aangemaakt in je lichaam die ervoor zorgen dat een ziekteverwekker meteen wordt uitgeschakeld als hij een tweede keer je lichaam binnendringt.

 

Lang niet alle infectieziektes zijn besmettelijk. Sommige wel, zoals corona. Met dit lesidee (ook te vinden bij “Populaire downloads”) kun je in de klas heel makkelijk nabootsen hoe de verspreiding van een infectieziekte in zijn werk gaat, en hoe het opkomen van immuniteit daaraan gekoppeld is. Doordat dit spelenderwijs gebeurt, kunnen de leerlingen meer inzicht krijgen in hoe een epidemie (of pandemie) opkomt en dan ook weer uitdooft. Het spel is gebaseerd op Het Grote Griepspel, welke voor het eerst gepresenteerd werd op het Groot Griepsymposium van NEMO in 2004.

 

Het spel lijkt een beetje op tikkertje. De tikkers stellen hier besmette personen voor. Als de tikkers iemand tikken, kunnen ze zo anderen besmetten, die dan ook veranderen in tikkers. Maar: de besmette tikkers worden op een gegeven moment weer beter! Ze zijn immuun geworden en kunnen niemand meer besmetten en kunnen ook niet meer besmet worden. Langzamerhand wordt een steeds groter deel van de groep immuun en wordt het voor de “besmettelijke” tikkers steeds moeilijker anderen te besmetten, net zoals het voor een virus moeilijker wordt zich te verspreiden wanneer meer mensen immuun zijn.

 

Tijdens het nabespreken van het spel kun je benadrukken dat de verspreiding van een virus er in een korte tijd voor kan zorgen dat er veel mensen ziek worden. Maar: na een tijdje neemt de hoeveelheid mensen met immuniteit toe. Wanneer meer mensen immuun worden, wordt het voor een ziekteverwekker moeilijker zich te verspreiden, omdat hij niet zomaar meer op iedereen over kan springen. Op deze manier kan de epidemie weer uitdoven.

 

Het coronavirus is een nieuw virus, waar niemand nog immuun voor was toen het zich voor het eerst ging verspreiden. Hierdoor kon het virus zich in razendsnel tempo verspreiden over de hele wereld. Sommige mensen worden niet ziek van het coronavirus, maar bouwen wel immuniteit op. Andere mensen die besmet raken worden wel ziek en worden later immuun. Omdat er nu nog maar zo’n klein deel van de mensen immuun is voor corona en nog niet iedereen gevaccineerd is, is het belangrijk om besmette mensen zo snel mogelijk te isoleren, zodat ze niet te veel andere mensen besmetten.   

 

Leerdoel: inzicht krijgen in het verloop van een epidemie of pandemie

Lesduur: ongeveer 30 minuten (20 minuten spel + 10 minuten nabespreking)

Werkwijze: klassikaal spel

Benodigdheden: 10 rode attributen, 10 witte attributen, smalle hoge doos met een doek erover

 

Foto: Markus Winkler via Unsplash.com

foto Rosa van den Dool door
Rosa van den Dool