Wetenschap: Lekker bamboe kauwen
Wel veertien uur per dag besteden reuzenpanda’s aan het kauwen op hun taaie lievelingskostje: bamboe. Ze werken er dagelijks soms meer dan 12 kilo van weg. Dat moeten ze doen om voldoende voedingsstoffen binnen te krijgen. Nieuw Chinees onderzoek bevestigt dat reuzenpanda’s namelijk helemaal niet zo goed zijn in bamboe verteren.
Reuzenpanda’s stammen af van omnivore beren. Pas twee miljoen jaar geleden schakelden ze exclusief over op plantaardig voedsel. Dat is in evolutionaire termen heel kort, en dat blijkt ook wel: reuzenpanda’s missen een paar aanpassingen die het verteren van bamboevezels kunnen vergemakkelijken.
Zo hebben doorgewinterde plantenetende dieren meestal een uitgebreid spijsverteringskanaal. Hele lange darmen, soms extra magen; alles om taaie plantenvezels goed te kunnen verteren. Vlees is veel makkelijker verteerbaar dan planten; vlees- en alleseters hebben daardoor veel kortere darmen. Het spijsverteringskanaal van de reuzenpanda lijkt echter nog steeds veel op dat van vleeseters. Niet erg geschikt voor bamboe dus.
Ook produceren panda’s zelf geen enzymen om taaie bamboevezels af te breken. Andere planteneters produceren die bijvoorbeeld in hun maag, waardoor de bamboe al wat zachter wordt en hun darmen minder werk hoeven te doen. De darmen van de panda moeten dus hard werken.
En in die darmen leven ook nog eens geen microben die de pandaberen kunnen helpen. Planteneters hebben die vaak wel: allerlei bacteriesoorten die cellulose afbreken, waardoor de voedingsstoffen uit planten beter beschikbaar zijn voor de gastheer. Maar in de darmen van reuzenpanda’s – je raadt het al – leven ongeveer dezelfde bacteriën als in die van vleeseters. En aan vleeseterbacteriën heeft een dier niet veel om taaie planten te verteren.
En dus is het kauwen, kauwen en nog eens kauwen voor de slecht met zijn nieuwe dieet meegeëvolueerde reuzenpanda. Een evolutionair dilemma, noemen de Chinese onderzoekers hem.
Foto: Wikipedia
door Jeroen Scharroo